คนส่วนมากเข้าใจว่า "ตรุษจีน" ว่าเป็นวันรับ "อั่งเปา" แต่จริงๆแล้วตรุษจีนหรือวันขึ้นปีใหม่จีน เป็นวันมงคลอีกวันหนึ่งที่คนจีนมีกิจกรรมต้องทำคล้ายๆ กับที่คนไทยกระทำในสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย อีกนัยหนึ่งก็เป็นวันพบปะญาติมิตรที่กระจายตัวอยู่กันคนละบ้าน คนละจังหวัด ให้กลับมารวมตัวกันในวันนี้ ส่วนอั่งเปานั้นเป็นเพียงน้ำจิ้มเล็กๆ ที่สร้างความสุขความตื่นเต้นให้กับบรรดาเด็กๆ ลูกๆ หลานๆ
และในวันตรุษจีนหรือวันขึ้นปีใหม่จีนนี้มีความเชื่อในข้อห้ามและข้อปฏิบัติที่ยึดถือกันมาหลายชั่วอายุคน แต่หลายๆคนอาจไม่รู้ว่ามีอะไรบ้างนอกจากไหว้เจ้าและรับอั่งเปา เพราะข้อมูลเหล่านี้ได้ค่อยๆเลือนหายไปทีละน้อยตามกาลเวลา วันนี้ทีมงานบ้านคุ้มค่าจึงได้รวบรวมเอาสิ่งที่ควรทำและข้อห้ามในวันตรุษจีนมาฝากกันดังนี้
สิ่งที่ควรทำให้วันตรุษจีน
- ไหว้เจ้า ไหว้บรรพบุรุษ และไหว้ผีไม่มีญาติ - วันที่ชาวจีนต้องไว้เจ้านี้ เราเรียกว่า "วันซาจั๊บ" ช่วงเช้าหลังจากที่ไหว้เจ้าในบ้าน คือ ตีจูเอี๊ยะ และไหว้บรรพบุรุษแล้ว ในตอนเที่ยงก็จะต้องไหว้ผีไม่มีญาติ โดยของไหว้ก็จะมีทั้งอาหารคาว เช่น เป็ด-ไก่ รวมถึงอาหารหวานด้วย จะมากหรือจะน้อย ก็ขึ้นอยู่กับฐานะของผู้ไหว้ นอกจากนี้ก็ยังต้องมีเครื่องกระป๋อง ข้าวสาร และเกลือ เพื่อให้ผีไม่มีญาติได้นำออกไป อีกทั้งยังต้องจุดขี้ไต้ 2 ชิ้นไว้ด้วย และเมื่อไหว้เสร็จก็ต้องจุดประทัด จากนั้นจึงเอาข้าวสารมาผสมกับเกลือแล้วนำมาโปรยเพื่อขับไล่สิ่งที่ไม่ดีให้ หมดไป
- ทำพิธีรับ ไฉ่ สิ่ง เอี้ยะ - "ไฉ่ สิ่ง เอี้ยะ" เป็นเทพเจ้าแห่งโชคลาภและเป็นเทพพิทักษ์ทรัพย์ จึงมักจะมีการทำพิธีรับเทพซึ่งเปรียบได้กับการทำพิธีรับโชคลาภในช่วงระหว่าง เวลาหลังเที่ยงคืนของวันซาจั๊บจนถึงก่อนตีหนึ่ง
- รวมญาติกินเกี๊ยว - ความสำคัญอีกประการของตรุษจีน คือเป็นวันรวมญาติ ถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่ทุกคนในครอบครัวจะต้องเดินทางมาร่วมโต๊ะกินเกี๊ยวด้วยกันในวันซาจั๊บ ซึ่งถือเป็นมื้อสุดท้ายก่อนขึ้นปีใหม่ และเหตุที่ต้องเป็น "เกี๊ยว" ก็เพราะรูปร่างของเกี๊ยวมีลักษณะเหมือนกับ "เงิน" ของจีน จึงแฝงความหมายเป็นนัยว่า ให้มั่งมีเงินทอง
- กินเจมื้อเช้าในวันแรกของปี - มื้อแรกของปีในวันชิวอิก (วันแรกของปีใหม่) คนจีนจะกินเจเป็นอาหารมื้อแรก ซึ่งถือว่าเป็นมื้ออาหารแรกของปี เพราะคนจีนเชื่อว่าจะได้บุญเหมือนกับกินเจตลอดทั้งปี
- คำอวยพรปีใหม่ (ตุ๊ยเลี้ยง) - เมื่อก่อนคนจีนที่พอมีความรู้จะเขียน "ตุ๊ยเลี้ยง" เอง โดยใช้หมึกดำหรือสีทองเขียนคำอวยพรลงบนกระดาษสีแดง ถ้าไม่มีความรู้ก็จะไปจ้างมืออาชีพเขียนให้ ซึ่งแหล่งใหญ่ก็คือที่เยาวราช คำอวยพรที่นิยมเขียนประกอบด้วยตัวอักษร 7 ตัว เขียนเป็นคำกลอน โดยมากจะอวยพรให้ ทำมาค้าขึ้น หรือให้มั่งมีเงินทอง จากนั้นจะนำมาติดตามสองข้างประตูบ้าน และต้องมีอีก 1 แผ่นสำหรับติดทางขวางตรงกลางทางเข้า-ออก แผ่นนี้จะต้องเขียนคำว่า "ชุก ยิบ เผ่ง อัง" ซึ่งมีความหมายว่า เข้า-ออกโดยปลอดภัย นอกจากนี้ชาวจีนยังนิยมติดภาพเด็กผู้หญิง-เด็กผู้ชาย ที่เรียกว่า "หนี่อ่วย" ซึ่งถือเป็นภาพมงคลของจีนที่มักติดบริเวณประตูหน้าบ้าน
- ใส่เสื้อผ้าใหม่สีสันสดใส - ชาวจีนนิยมใส่เสื้อผ้าใหม่สีสันสดใส เพราะเชื่อว่าจะทำให้มีแต่สิ่งดีๆใหม่ๆเข้ามาในปีใหม่นี้ด้วย โดยการเลือกเสื้อสีสด ก็เปรียบได้กับความสว่างสดใสและความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต ซึ่งสีที่เป็นที่นิยมที่สุด ก็คือ "สีแดง"
- ส้ม 4 ผล อวยพรผู้ใหญ่ - ทุกคนจะต้องนำส้ม 4 ผลไปกราบขอพรผู้ใหญ่ โดยผู้ใหญ่ซึ่งเป็นเจ้าบ้านเองก็จะเตรียมเมล็ดแตงโมย้อมสีแดงไว้ 1 พาน รวมถึงลูกสมอจีนเอารอรับแขกอยู่แล้ว และเมื่อมีผู้มาอวยพรพร้อมกับส้ม 4 ผล เจ้าบ้านก็จะรับส้มมา 2 ผล พร้อมกับนำส้มในบ้านตนเองไปวางคืนให้กับแขก 2 ผล
- รับอั่งเปา - สิ่งที่เด็กๆทุกคนรอคอย วันที่จะได้รับซองแดงที่มีเงินขวัญถุงอยู่ข้างในจากผู้ใหญ่ เพื่อให้โชคดีตลอดทั้งปี
- ไหว้เจ้าหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต - นอกจากในวันซาจั๊บแล้ว ในวันชิวอิกนี้ก็ยังต้องมีการไหว้ไหว้บรรพบุรุษ เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้ที่ล่วงลับไปแล้วด้วย และที่สำคัญก็ยังต้องไหว้เจ้าเพื่อขอให้เทพเจ้าช่วยดลบันดาลให้ชีวิตของคุณ และครอบครัวประสบแต่ความสุขความเจริญ
สิ่งที่ห้ามทำในวันตรุษจีน
- ห้ามทำความสะอาดบ้าน เช่น การซักล้าง หรือ การกวาดบ้านปัดฝุ่น จะเป็นการขับไล่ความโชคดีออกไป ดังนั้นการทำความสะอาดบ้านจึงควรเริ่มทำตั้งแต่ก่อนที่วันขึ้นปีใหม่จะมาถึง
- ห้ามใช้ของมีคม เช่น มีด กรรไกร ที่ตัดเล็บ เชื่อว่าการใช้ของมีคมจะเป็นการตัดสิ่งที่ดีออกไป
- ห้ามสระผม ห้ามตัดผม เชื่อว่าเป็นการชะล้างความโชคดี
- ห้ามซุ่มซ่าม ต้องระมัดระวัง อย่าทำข้าวของเครื่องใช้แตกเสียหาย ถือว่าจะเป็นการนำสิ่งไม่ดีเข้ามา
- ห้ามพูดกับหยาบคาย คำที่ไม่เป็นมงคล และห้ามโต้เถียง ไม่ควรพูดคำที่ไม่เป็นมงคล หรือมีความหมายไปในทางลบ เช่น เรื่องความตาย ให้พูดเรื่องดีๆ อนาคตที่ดี
- ห้ามร้องไห้ในวันปีใหม่ เชื่อว่าจะทำให้มีเรื่องเสียใจไปตลอดปี ดังนั้นแม้แต่เด็กดื้อที่ปฎิบัติตัวไม่ดีผู้ใหญ่ก็จะทน และไม่ตีสั่งสอน
- ห้ามเข้าไปในห้องนอนคนอื่น การเข้าไปหาใครในห้องนอนในวันตรุษถือเป็นโชคร้าย
- ห้ามใส่ชุดขาวดำ เสื้อผ้าที่เป็นสีขาวดำ เป็นสัญลักษณ์ของความตาย ดังนั้น การสวมเสื้อผ้าสีขาวดำในวันนี้จึงหมายถึงลางร้าย คนจีนจึงมักสวมเสื้อผ้าสีแดงกันเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากเชื่อว่า สีแดงคือสีที่จะนำความโชคดีมาให้
แนะนำให้อ่านต่อ
15 วันแห่งการฉลองของเทศกาลตรุษจีน
เทศกาลตรุษจีน หรือวันขึ้นปีใหม่จีน มีร่องรอยของประเพณี พิธีกรรมความเป็นมาของการฉลองตรุษจีนนั้น มีมานานกว่าศตวรรษ ที่หลายๆคนเข้าใจว่าเป็นช่วงเวลาแค่ 3 วัน คือ วันจ่าย วันไหว้ และวันเที่ยว แต่จริงๆแล้วตรุษจีนนั้นมีช่วงเวลากิจกรรมยาวนานถึง 15 วันเลยทีเดียว แล้วกิจกรรมใน 15 วันนั้นทำอะไรบ้างลองม...