รางน้ำ คำถามที่พบบ่อยเมื่อสร้างหรือซื้อบ้านใหม่ หรือต่อเติมออกจากโครงสร้างบ้านเดิม คือ ต้องติดรางน้ำไหม? ทำไมต้องติดรางน้ำ? บ้างก็ติดตามที่ช่างหรือคนรอบข้างบอกให้ติด โดยไม่รู้สักนิดเลยว่ารางน้ำฝนนั้นติดเพื่ออะไร
รางน้ำนั้นเป็นส่วนหนึ่งของบ้านที่สำคัญและมีประโยชน์มาก โดยเฉพาะบ้านที่ตั้งอยู่ในเขตฝนตกชุก ในอดีตบ้านเกือบทุกหลังจะติดรางน้ำเพราะต้องรองน้ำฝนมาใช้ในชีวิตประจำวัน โดยอาศัยรางน้ำเป็นตัวรวบรวมน้ำจากบนหลังคามาใส่ไว้ในโอ่งหรือภาชนะเก็บน้ำ แต่บทบาทของรางน้ำในส่วนนี้เริ่มที่จะหายไป เนื่องจากคนไทยไม่นิยมที่จะบริโภคน้ำฝนแล้ว คงเป็นเพราะปัจจัยหลายอย่างโดยเฉพาะปัญหามลภาวะแวดล้อมในอากาศที่สกปรกขึ้น ไม่ว่าจะเป็นฝุ่นละอองจากท่อไอเสีย สารเคมีจากการเกษตรหรือจะเป็นปัญหาฝนกรด
แต่รางน้ำก็ยังเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับบ้านในเมืองไทยเพราะเวลาที่ฝนตกหนักๆ น้ำฝนจากหลังคาที่ไม่ติดรางน้ำก็จะไหลตกลงบนพื้นด้านล่างโดยตรง ถ้าพื้นที่ส่วนนั้นเป็นสวนก็จะเสียหายด้วยแรงน้ำที่ตกลงมา ยิ่งถ้าบ้านมีความสูงมากเท่าไหร่แรงดันน้ำก็จะทำความเสียหายให้กับพื้นก็มี มากขึ้นเท่านั้น ในกรณีพื้นชั้นล่างตรงชายคาเป็นพื้นคอนกรีต น้ำฝนที่กระแทกลงบนพื้นก็จะกระเด็นเข้าบ้านสร้างความรำคาญให้กับเจ้าของบ้านไม่น้อย สำหรับบ้านที่มีชายคาติดกับพื้นที่ข้างเคียงมากๆต้องระวังไม่ให้น้ำฝนจาก หลังคาไหลไปรบกวนพื้นที่บ้านข้างเคียงเพราะนอกจากจผิดกฎหมายแล้วยังอาจเป็น ชนวนให้ทะเลาะกับเพื่อนบ้านได้ ทางที่ดีก็ขอแนะนำว่าถ้าจะสร้างบ้านใหม่หรือมีบ้านเก่าที่ไม่ติดรางน้ำก็ควร ติดรางน้ำน่าจะดีกว่า
ประโยชน์ของรางน้ำ
- รวบรวมน้ำฝนจากหลังคาบ้านให้ไหลลง ณ จุดที่ต้องการ
- ป้องกันแปรชายน้ำหลังคาบ้าน ไม่ให้ผุกร่อนก่อนเวลาอันสมควร
- ป้องกันคราบน้ำฝนที่ชะล้างฝุ่นและสิ่งสกปรกจากหลังคาบ้าน ไหลลงสู่ผนังบ้าน หน้าต่าง ประตู วงกบ และบริเวณบ้าน ทำให้เกิดคราบสกปรกตามผนังบ้าน และอาจก่อให้เกิดเชื้อรา รวมถึงทำให้สีบ้านหม่นหมองก่อนเวลาอันสมควร
- ป้องกันไม่ให้น้ำฝนตกกระเซ็นสู่บริเวณบ้านใกล้เคียง
- ป้องกันปัญหาดินทรุด เนื่องจากน้ำที่ขังในดินปริมาณมากๆ รอบตัวบ้านอาจก่อให้เกิดปัญหาดินทรุด ถ้าบ้านคุณไม่มีระบบการวางท่อน้ำที่ดีและยังเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดอุบัติเหตุอีกด้วย
- ป้องกันแรงกระแทกของน้ำไปยังต้นไม้ และสวนรอบบ้าน น้ำฝนที่รวมตัวปริมาณมากบริเวณจั่วบ้าน ซึ่งกระแทกลงตามมุมบ้านที่มีสวนและต้นไม้ อาจทำให้ต้นไม้ตายได้
- ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษา ซ่อมแซมบ้าน และยังช่วยรักษาหน้าดินชั้นบน จากการชะล้างของน้ำฝน
ปัจจุบันรางน้ำฝนมีหลายชนิดให้เลือกเช่น สังกะสี เหล็กกล้าชุบสังกะสี สแตนเลส และไฟเบอร์กลาส แต่ละชนิดก็จะมีคุณสมบัติแตกต่างกันไป ในปัจจุบันมีการดีไซน์รูปแบบและสีสรรให้หลากหลายขึ้นเพื่อให้รางน้ำเข้ากับ บ้านได้ทุกแบบตั้งแต่บ้านสไตล์หลุยส์ไปจนถึงบ้านแบบโมเดิร์น สำหรับการเลือกรางน้ำให้เข้ากับบ้านต้องดูว่าบ้านของเราเป็นบ้านสไตล์ไหน โทนสีของบ้านและสีหลังคาบ้านเหมาะกับรางน้ำสีอะไร หรือหากบ้านเราอยู่ใกล้ต้นไม้ใหญ่อาจต้องการรางน้ำที่มีความคงทนสามารถรับ แรงกระแทรกจากกิ่งไม้ได้บ้างอาจใช้รางน้ำชนิดไฟเบอร์กลาสแบบมีเส้นใยเสริมแรง
หากท่านกังวลว่าการติดรางน้ำจะทำให้บ้านดูไม่สวยงามก็ควรปรึกษากับ สถาปนิกของท่านก่อนการออกแบบว่าบ้านท่านจะติดรางน้ำ สถาปนิกจะได้ออกแบบรางน้ำให้เข้ากับสไตล์บ้านของท่าน เพราะปัจจุบันหน้าตาของรางน้ำมีหลากหลายให้เลือก เช่น หากท่านไม่ต้องการให้มีท่อน้ำทิ้งสถาปนิกอาจใช้โซ่เพื่อเป็นตัวนำน้ำฝนมา ชั้นล่างแทนท่อน้ำทิ้งก็ได้ หรือหากไม่อยากจะเห็นเจ้ารางน้ำให้เกะกะจริงๆแล้วหละก็ท่านอาจจะสร้างรางน้ำคอนกรีตเสริมเหล็ก ที่ซ่อนในโครงสร้างบ้านเลยก็ได้ แต่ข้อสำคัญคือต้องหาผู้รับเหมาที่เก่งๆและน่าเชื่อถือเพราะอาจมีปัญหาระยะ ยาวจากการรั่วซึ่มที่เกิดจากการก่อสร้างรางน้ำแบบคอนกรีตเสริมเหล็กที่ไม่ได้มาตรฐาน